Meningen… Horen, zien en zwijgen…
in plaats van horen, zien en (uit)spreken!

Wat zou het fijn zijn als het gros van de mensheid het spreekwoord in het eerste deel van deze titel eens wat meer ter harte zou nemen. Meningen heeft uiteraard iedereen en iedereen mag ook meningen hebben, laat dat duidelijk zijn. Maar waarom voelt tegenwoordig “iedereen” zich zo geroepen om die meningen zo overduidelijk kenbaar te willen maken? Vroeger mocht er één persoon per keer op de letterlijke zeepkist staan en het “toegestroomde” volk toe spreken. Tegenwoordig is het zo dat, meestal via social media want daar is tenslotte iedereen een held, iedereen zijn of haar meningen aan ons opdringt. Of het nu gaat om de laatste perikelen van een zogenaamde zanger, een wat rijker iemand die zijn auto (in elkaar) rijdt of een door een hobbyist nieuw aangeschafte koi. Iedereen wil er iets over kwijt en het lijkt er wel op alsof die mening dan niet bedoelt is om iemand blij te maken met de nieuwe aanwinst maar om alle mogelijke minpunten even extra te benadrukken.

Ik bedenk altijd maar zo veel mogelijk “die aanwinst” sprak de nieuwe eigenaar aan dus die is er blij mee en laat hen dan ook van die blijheid genieten. Mocht het dan bijvoorbeeld een koi zijn die mij in het geheel niet aanspreekt dan zeg ik, uit mijzelf, niks. Als het expliciet aan mij gevraagd wordt omdat ik dan toevallig jurylid ben dan pas ik de regels toe zoals ik die geleerd heb, kijk naar de positieve punten en benoem die. Het leuke van het kijken naar positieve punten is dat je hele gedachtegang er door beïnvloed worden. Ik doe dat al jaren, eigenlijk sinds ik me meer verdiept heb in het Boeddhisme, met zo goed als alles. Ik kan jullie verzekeren je levensvreugde wordt er enorm door vergroot.

Eigenlijk zijn onze Aziatische vrienden zo gek nog niet. Het spreekwoord “horen, zien, zwijgen” kennen zij ook alleen is het daar uiteraard subtiel anders dan bij ons.

We halen om er nog maar een ander spreekwoord bij te halen de “Aap uit de mouw”!

Diverse onderzoekers toonden aan dat de aapjes die eigenlijk wereldwijd bij de woorden “horen, zien, zwijgen” gebruikt worden hun origine vinden in het Verre Oosten. Hierin lijkt Japan het meest voor de hand liggend, mede vanwege het feit dat saru het Japanse woord voor aap is. Het eerder genoemde spreekwoord luidt in Japans dan ook mi-zaru, kika-zaru, iwa-zaru. Als we dit vrij vertalen betekent het “ziet geen kwaad”, “hoort geen kwaad”, “spreekt geen kwaad”. Zaru staat hierin voor het ontkennende woord geen (niet) en lijkt qua klanken op Saru, dus één en één is twee.

Zo nu en dan wordt er nog een vierde aapje afgebeeld, deze noemt men se-zaru. Se-zaru staat voor “doet geen kwaad”. Hij heeft zijn handen op zijn buik, over zijn genitaliën of gekruist. Helemaal niet vreemd om dus het spreekwoord uit te beelden met aapjes. Deze aapjes zie je vaak op oude tempels afgebeeld staan, dit gaat terug tot een bijna vergeten volksgeloof, het Kōshin geloof dat stamt uit de van ongeveer 1603 tot 1868 durende Edo periode.

De drie apen, of eigenlijk dus zelfs vier, mag je zien als een soort beschermengelen het zijn de bezorgers van geluk.

Toen Japan steeds vaker bezocht werd door ons westerlingen werden deze wijze aapjes min of meer door ons ontdekt en dachten wij dat deze perfect toepasbaar waren het spreekwoord “horen, zien en zwijgen”. In de westerse toepassing werden de aapjes vaak gekoppeld aan het kwade. Het kwade mag je immers eigenlijk niet horen of zien en daarover hoor je te zwijgen. Wij relateren het dus aan fouten of tekortkomingen bij anderen of zelfs in het algemeen. Hielden we de Oosterse denkwijze aan dan zouden we het kwade eerder bij onszelf zoeken en het dan ook waarschijnlijk niet uitspreken.

Voor het vierde aapje reizen we naar China het land van Confucius

Deze Chinese filosoof Confucius ook wel bekend als Kǒng Fūzǐ of ‘Meester Kong’ leefde ongeveer van 551 tot 479 voor onze jaartelling en hij schreef het volgende: “Luister niet naar wat onzedelijk is. Kijk niet naar onfatsoenlijk is en spreek zeker niet over het onfatsoenlijke.” De vierde regel was ongeveer doe niets dat onwettelijk of on ethisch is. Vanwege deze regel wordt het vierde aapje vaak afgebeeld met zijn handen voor het kruis.

Als we dan weer terug gaan naar het “hier en nu”

Laat de combinatie van deze regels en gezegden eens los op het uitspreken van je mening. Het was over het algemeen, voor de meesten, overduidelijk dat “horen, zien en zwijgen” in veel dagelijkse situaties een verstandige houding is. Het uitspreken van negatieve zaken, andermans fouten en/of tekortkomingen is nodeloos kwetsend. Als je dit dan ook nog eens digitaal doet op bijvoorbeeld een platform als Facebook dan kunnen je woorden veel harder over komen dan je ze (hopelijk) bedoelt. Een heel mooi uit gezegde, dat we jammer genoeg zelden meer horen is “Zwijgen en denken zal niemand krenken”.

Als je een mening dan toch zo nodig wilt uitdragen doe dit dan op positieve wijze hou de ethiek in je achterhoofd. Persoonlijk denk ik maar zo niets mis met een mening maar ik hoef jouw mening niet altijd te horen, zien of weten.