Ondanks het feit dat wij hobbyisten vaak denken dat koi erg kwetsbaar zijn is eigenlijk het tegendeel waar. Als we kijken naar de karper, dus niet direct de gekleurde variant uit onze vijver maar de “Natuurkarper” in het algemeen dan staan die bekend om hun lange levensduur. In onze vijvers kan het echter sterk variëren. Onder ideale omstandigheden met goed watermanagement en goede kwaliteit voer kan de gemiddelde levensduur van een koi wel 25 tot 35 jaar zijn. De levensduur wordt ernstig beïnvloed door verschillende omgevings- en genetische factoren.

Oud worden, camouflage is van levensbelang

In het wild leven individuele koi vaak minder lang door ongunstige omstandigheden, denk hierbij aan externe factoren zoals roofdieren. Een koi, gekleurde karper, bezit niet de natuurlijke schutkleuren bescherming die een gewone karper van nature wel heeft. De meeste vissen hebben een donkere rug en een lichtkleurige buik. Dit is geleidelijk aan door evolutie zo gekomen, de lichte buik beschermd de vissen tegen roofvissen die van onder de prooi naar boven kijken. Zij kijken dan naar de lichtkleurige lucht en de lichte buik van de vis zorgt ervoor dat de prooivis een soort van wegvalt tegen de achtergrond.

Andersom werkt dit vergelijkbaar… De donkere rug beschermt tegen roofdieren die van bovenaf jagen, roofvogels en bijvoorbeeld beren (bij zalmen). De roofdieren kijken van bovenaf naar de donkere bodem van het water. Nu valt de prooivis weg tegen de achtergrond door de donkere rug. Onze gekleurde karpers missen die camouflage en zouden in het wild zeer hoogst waarschijnlijk als eersten ten prooi vallen aan de roofdieren. Gelukkig zwemmen ze niet in het wild maar in onze vijvers.

Kan een koi heel oud worden in een vijver?

Onder goede omstandigheden zouden onze koi zomaar 70 jaar oud kunnen worden. In de praktijk ligt dit vaak echter anders. Als we puur naar gemiddelden kijken wordt een koi denk ik niet ouder dan 1 maximaal misschien 2 jaar. Het zijn de tuincentrum hobbyisten die deze gemiddelden heel drastisch naar beneden trekken. Er zijn nog steeds heel veel van die kleine nauwelijks gefilterde voor gevormde kunststof vijvertjes waarin goedkope koi zwemmen. Dit zijn vaak koi van een paar euro per stuk die gekocht worden als “10 voor € 50,00” visjes. Van de 10 gaan er het eerste jaar zomaar 9 dood, deze worden dan volgend jaar gewoon vervangen en niemand die er moeilijk over doet.

Lees deze “grappige” Koilum van Joop “Ginrin” van Tol maar eens.

In de wat betere vijvers zijn leeftijden boven de 15 jaar al een stuk gewoner en ook horen we regelmatig over koi die boven de 25 jaar uit komen. Net als bij ons wordt het uiterlijk dan vaak wel wat minder, de huidkwaliteit loopt wat terug et cetera maar als je geen koishows speelt is en blijft het toch je huisdier hè.

Worden koi in Japan dan ook zo oud?

Volgens de verhalen zou het in Japan helemaal niet gek zijn om koi te hebben die meer dan honderd jaar oud zijn. Juist die lange levensduur is één van de redenen waarom koi zo gewaardeerd worden in Japan en ver daar buiten.

De oudste koi ooit, Hanako “Het bloemenmeisje”

Als we het dan wat zweveriger maken kunnen we het gaan hebben over Koi Hanako. De alleroudste geregistreerde ko. Volgens zeggen, zelfs met wetenschappelijke onderbouwing, Hanako maar liefst 226 jaar oud geworden. Hanako was een schitterende scharlakenrode vrouwelijke koi die haar rondjes zwom in Japan. Ik zou denken dat het dan waarschijnlijk een benigoi was. De naam Hanako kun je vanuit het Japans vertalen als “bloemenmeisje”. Volgens de overlevering werd Hanako geboren in het eerste jaar van Horeki, ongeveer halverwege het Tokugawa tijdperk dat zou dan in 1751 geweest moeten zijn.

Uiteindelijk overleed zij op 7 juli 1977

Als we dan even snel rekenen komen we uit op een leeftijd van 226 jaar. Deze 226 jaar maakt van Hanako niet alleen de oudste koi, maar zelfs de langst levende zoetwatervis die ooit officieel is geregistreerd. Dit record is nog steeds niet overtroffen.

Wetenschappelijk onderbouwd oud…

Hanako’s werkelijke leeftijd werd wetenschappelijk onderbouwd door de ringen op haar schubben te analyseren. Zoals dendrologen, zeg maar “boom-ologen”, de leeftijd van een boom bepalen door het aantal groeiringen van het hout te tellen, hebben Japanse wetenschappers met behulp van een lichtmicroscoop de jaarlijkse groeiringen op twee schubben van Hanako geteld. De groeiringen op de schubben hebben verschillende patronen, doorgaans is dit een breed patroon gevolgd door smaller patroon.

Deze verschillende breedtes van de “ringen” ontstaan door de verschillende seizoenen zomer en winter. In de zomer eten vissen meer en groeien ze sneller hierdoor worden de zomerse groeiringen breder. De smallere groeiringen komt voort uit de tijdens de koudere seizoenen langzamere stofwisseling en dus ook tragere groei.

In 1966 werd de leeftijd vastgesteld

Dr. Komei Koshihara, de eigenaar van Hanako legde uit dat hij de koi had gekregen van zijn grootmoeder van moederskant, die op haar beurt de vis uit “oude tijden” had geërfd.

Om de exacte leeftijd van Hanako te bepalen werd zij in 1966 uit haar vijver in de bergen van de provincie Mino, boven Nagoya, geschept. Omdat de koi toch gevangen was werd zij meteen gemeten en gewogen. Met ongeveer 7,5 kilo en 70 centimeter lengte klinkt dat niet erg spectaculair, dit is een lengte die wij tegenwoordig in drie jaar al weten te behalen.

Er werden twee schubben getrokken die vervolgens door professor Masayoshi Hiro van het Laboratorium voor Dierwetenschappen zorgvuldig werden bestudeerd. De onderzoekers en eigenaar waren zeer verbaast toen Hanako op dat moment 215 jaar oud bleek te zijn. Na deze ontdekking werden ook de overige vijf koi uit dezelfde vijver onderzocht. Na een grondige analyse bleek dat ook de andere vissen in de vijver meer dan 100 jaar oud waren.

De exacte reden waardoor deze koi zo bizar oud geworden is zullen we waarschijnlijk nooit te weten komen. Laten we maar aannemen dat het kristalheldere water van de Japanse bergen en de grote liefde en zorg van haar eigenaar hieraan heeft bijgedragen.

Bronnen: Wikipedia, Fish Laboratory, KCP International en mijn zinloze geheugen.