Sanke oftewel Taisho Sanshoku

Een sanke is één van de drie meest gewilde koi uit de “scene”. Een goede, echt goede sanke is misschien wel de moeilijkste koi om te vinden EN om ALS je er één hebt goed te houden. De andere twee zijn de kohaku en de showa, gezamenlijk vormt dit super trio de Go Sanke groep.

De officiële benaming komt voort uit het tijdperk waarin de sanke ontstond, de Taisho-periode die duurde van 1912 tot 1926. Deze periode, van de goddelijke Yoshihito, wordt de periode van grote rechtschapenheid of rechtvaardigheid genoemd.

Sanke, van voedsel naar kroonjuweel

Het is bijna niet voor te stellen hoe de hedendaagse koi verschillen met de koi die gekweekt worden om te overleven in de winter. Van origine werden koi door (rijst)boeren gekweekt voor consumptie. Zo nu en dan zaten er tussen de saaie grijze en bruine vissen wat meer kleurrijke exemplaren die niet werden opgegeten. In plaats daarvan kweekten de boeren met deze mutaties door en zo ontstond langzaam maar zeker de door ons gewaardeerde nishikigoi (gekleurde karper)

Omstreeks 1914 verschenen tijdens een kweek van kohaku een aantal rood, wit zwarte koi. In diezelfde periode was er een kweker aan het experimenteren met het kruisen van een kohaku en een bekko (witte koi met kleine zwarte patronen). Deze laatst genoemde actie had de beroemde Torazo bloedlijn als resultaat, deze mogen jullie beschouwen als de start van de huidige sanke lijnen.
Volgens de verhalen werd overigens rond 1915 een op dat moment 15 jaar oude sanke tentoongesteld, dit impliceert dat de sanke al eerder bestond maar toen waren deze nog niet stabiel te noemen.

Op de foto’s zie je 3 sanke, alle drie winnaars op grote Koi Shows. Als je dan als hobbyist denkt…
Zou de middelste, de Young Champion, dan een goede aankoop zijn voor je vijver of is die al te ver “af”?

Hoe ziet een (ideale) sanke er uit?

Als je het letterlijk vertaalt betekent sanke drie kleur. In dit geval dus wit, rood en zwart. Een sanke lijkt op een kohaku. Maar dan op een kohaku waar een extra kleur aan toegevoegd is. Je zou bijna zeggen dat een kunstschilder met hoogglanzende pianolak kleine zwarte patronen toegevoegd heeft aan de kohaku. Die term “pianolak-achtig sumi” zou je in het Japans atarashi sumi mogen noemen, dit soort sumi werd door de kweker Matsunosuke geïntroduceerd. Als je een sanke ziet en je denkt het sumi weg dan zou je een goede kohaku over moeten houden. In de perfecte situatie mag er geen sumi op het hoofd zitten en zou het sumi ook nog eens bij voorkeur in het wit moeten liggen. De Japanse term hiervoor is tsubo sumi, zwart dat (grotendeels) geplaatst is op het shiroji (wit). Uiteraard is er ook nog sumi dat zich in het rood bevindt , dit noemen we dan kasane sumi.

Het ideale kleuren palet

Als we het dan toch over kleuren hebben, het wit (shiroji) moet bij voorkeur zo wit zijn als vers gevallen sneeuw. Het hoort geen gelige, kandij achtige kleur te hebben en er mogen zeker geen (stress) adertjes zichtbaar zijn. De rode patronen horen zo egaal mogelijk te zijn. In tegenstelling tot wat men vaak denkt hoeft het beni (rood) niet per se donker rood te zijn. Een oranje tint zoals je vaak ziet bij een kweker als Matsue wordt evenveel gewaardeerd, het belangrijkste is dat de kleur van voor tot achter dezelfde intensiteit heeft. In de ideale situatie zou je met het kleur pipetje van Photoshop het rood op het hoofd bepalen en de waarde zou dan bij de staart gelijk moeten zijn.

Als we dan kijken naar de borstvinnen dan horen die ook zo wit mogelijk te zijn. Bij een jonge koi zijn deze vaak nog gedeeltelijk transparant, dat kan uiteraard geen kwaad. Wat we graag zien in de borstvinnen bij een sanke is tejime. Dit zijn dunne sumi streepjes die beginnen aan het lichaam en uitlopen naar de buitenkant van de borstvin. Gek genoeg vinden we het jury technisch dan weer het mooist als de streepjes links en recht verschillende aantallen hebben. Rood willen we bij een sanke eigenlijk nooit in de borstvinnen zien.

Is perfectie eigenlijk wel haalbaar?

Jullie snappen denk ik wel dat al deze criteria het heel erg moeilijk maken om de perfecte sanke te vinden. Het is natuurlijk vele malen eenvoudiger om een eenkleurige koi goed te krijgen en te houden dan een drie kleurige. Als je dan ook nog eens bedenkt dat voor een show waardige sanke alle drie de kleuren tegelijkertijd perfect moeten zijn, dan begrijp je waarom echt heel goede sanke zo zeldzaam zijn.

Ook hier weer 3 sanke, de middelste is wederom relatief klein en al ver gefinished. De meest rechtse is een sanke van Hans Stock die momenteel nog in Azukari, dit betekent dat de koi wel aangekocht is maar nog minimaal een seizoen bij de kweker in Japan is. Via deze link kunnen jullie een filmpje bekijken op Facebook. Hans kent de kweker en weet dat het water waar de sanke nu in verblijft erg zacht is. Hij is er van overtuigd dat het sumi als de Sanke in Europa is perfect door gaat komen. Een schitterende koi en zelfs op 78 centimeter bij 5 jaar oud nog niet klaar. Zou dit DE droom sanke worden?

Met dank aan:
Narita Koi Farm Japan
Hans Stock, van Quality Koi en
The Koi Page